Tanja Nijmeijer - Facts
Dagboeken
Zoekende naar feiten over Tanja Nijmeijer voor ons project kwamen we ook de berichtgeving over haar gevonden dagboeken tegen.
Op 18 Juli 2007 werd het kamp van FARC commandant Carlos Antonio Lozada (echte naam Julián Gallo Cubillos) in de morgen aangevallen door het Colombiaanse leger. Volgens de Colombiaanse berichtgeving waren de ongeveer 30 FARC guerrilleros zich aan het klaarmaken voor de lunch en een aantal was zich aan het wassen. Het verzet was zwak en iedereen vluchtte onmiddelijk. Velen hebben 15 dagen moeten lopen door de jungle voor dat ze bij een ander FARC-kamp aan kwamen. De dagboeken van Tanja Nijmeijer werden gevonden door het leger (17 Juli 2007 is de laatste beschreven dag in het dagboek). De Nederlandse correspondente voor het ANP in Bogotá Wies Ubags werd gevraagd door de militaire inlichtingendienst DAS de dagboeken te vertalen in het Spaans. Zij hoefde daar niet lang over na te denken, zo beschrijft ze in haar eigen feuilleton (archived versie). Ubags ontving van de DAS een kopie op CD-ROM voor eigen gebruik. Daarna werden door toedoen van de Colombiaanse inlichtingen dienst DAS nauwkeurig geselecteerde gedeeltes toegespeeld aan de Colombiaanse media, die het gretig publiceerde. De krant El Tiempo had op 1 september 2007 de primeur (archived versie), en citeerde 18 dagverslagen; het bekende Colombiaanse weekblad La Revista Semana publiceerde op 7 September (archived versie) over Nijmeijer's dagboeken en citeerde dezelfde dagverslagen met ca 95% overlap.
Tijdens de vredesonderhandelingen zijn in het bewuste Semana-artikel de dagboekfragmenten verwijderd. De citaten werden gretig overgenomen door andere media en gingen over de frustraties van het leven binnen de FARC, maar ook over persoonlijke ontboezemingen van haar liefdesleven en andere persoonlijke zaken die je in een dagboek opschrijft. De subtiel uitgekozen en vrijgegeven citaten uit Tanja Nijmeijers dagboeken moesten het beeld van de FARC organisatie in de Colombiaanse publieke opinie beschadigen en nieuwe recrutering (nationaal en internationaal) voorkomen. Het had tot gevolg dat Tanja Nijmeijer ineens grote bekendheid kreeg. Ze kreeg door die publicaties in Colombia een bedenkelijke reputatie, ze zou o.a. het liefje zijn van meerdere FARC commandanten. Veel Nederlandse media namen de dagboek-citaten over. De Volkskrant berichtte over de dagboeken met El Tiempo als vermelde bron op 9 September 2007, Trouw op 13 september 2007 en de NRC op 5 september. De NOS publiceerde alle Colombiaanse citaten volledig. Elsevier Magazine voelde zich geroepen in Nederland ook een duit in het zakje te doen door Nijmeijer 'jungle-stoeipoes' te noemen.
De in 2007 in Nederland nog nagenoeg onbekende Liduine Zumpolle, die al vele jaren in Colombia werkte als mensenrechtenwerker, werd ook een volledige kopie van de dagboeken aangeboden door het Colombiaanse leger. De kopie gebruikte ze voor een reportage in de Nederlandse TV-rubriek EenVandaag die op 12 September 2007 werd uitgezonden, 10 dagen later dus dan de primeur van El Tiempo in Colombia. Zumpolle werkte lange tijd in Colombia voor Pax Christi en later voor de stichting Manos por La Paz, die zich o.a. inzette voor rehabilitatie/reïntegratie van ex-guerrillastrijders vanuit de gevangenissen van Colombia en gesubsidieerd werd door de Colombiaanse overheid. Zumpolle gaf in de reportage wel een interpretatie van, en een ongezouten mening over de FARC, de dagboeken en de persoon Tanja Nijmeijer. Zumpolle citeerde in de EenVandaag-reportage 6 korte fragmenten, die voor het grootste deel al een overlap hadden met wat in de Colombiaanse pers al verschenen was. Na de EenVandaag-reportage werd zij regelmatig gevraagd als 'Colombia-deskundige' in talkshows en nieuwsrubrieken als er nieuws was over Nijmeijer in Colombia. Zumpolle gebruikte de dagboek-kopieën ook voor het boek 'TANJA een Nederlandse bij de FARC', dat zij samen schreef met León Valencia (een dissidente gedemobiliseerde ELN-guerrillero) en in Nederland in 2010 (3 jaar later dus) en tegelijkertijd ook in Colombia in het Spaans verscheen. Het boek van Zumpolle en Valencia beschreef wel passages en soms korte citaten uit Nijmeijer's dagboeken, maar die zijn verweven met door de schrijvers gefantaseerde gedachtenwereld van Nijmeijer. Zumpolle vond het nodig in haar boek uitgebreid in te gaan op de seksuele escapades van Nijmeijer in een poging om daarmee de de veronderstelde losbandigheid van haar en de FARC guerrillerros aan te tonen. Maar het is echter vrij normaal dat in geïsoleerde gemengde gemeenschappen van jonge mensen er veel seksuel verkeer plaats vindt en al helemaal als het normale dagelijkse kampleven weinig uitdagingen kent en als dat met regelmaat gecombineerd wordt met hevige gevecht-situaties. Het boek van Zumpolle en Valencia moest ook vooral de recrutering van jong volwassenen in de FARC tegengaan. Toen Nijmeijer in Cuba verbleef voor de vredesonderhandelingen, kwamen al die oude berichten over haar in de Colombiaanse pers opnieuw boven drijven aangevuld met nieuwe . Nijmeijer zou volgens die Colombiaanse pers ook veelvuldig gesignaleerd zijn in Cubaanse uitgaansgelegenheden, waarvoor elk bewijs ontbrak. In de Colombiaanse social media werd haar naam veelvuldig met de woorden asesina, puta en hija de puta geassocieerd.
Er werden wel meer dagboeken van guerrilleros/as gevonden in jungle-kampen van de FARC die door het Colombiaanse leger aangevallen werden. Die dagboeken werden gewoon bestudeerd door de DAS/leger en gebruikt om de militaire strategie te bepalen. Door de FARC was het wel verboden om dagboeken bij te houden, maar het gebeurde tóch en het werd i.h.a. niet zwaar bestraft, want de FARC kwam nooit te weten wat er in die door het Colombiaanse leger gevonden dagboeken heeft gestaan. Er werd nl. om strategische redenen nooit iets uit openbaar gemaakt. Zou de DAS dat wel doen, dan zou er door de FARC steeds strenger tegen dagboeken opgetreden worden en verdroogde een belangrijke informatiebron van de Colombiaanse inlichtingendienst. Bij de dagboeken van Nijmeijer lag dat anders. Zij was een buitenlandse. Rond het jaar 2000 werden door de FARC in West-Europa en Latijns-Amerika regelmatig voorlichtings-bijeenkomsten georganiseerd voor studenten om het Colombiaanse interne conflict en de oorzaken ervan onder de aandacht te brengen. Het achterliggende doel was om uiteindelijk ook studenten te recruteren in de FARC als symbool van internationale solidariteit. Het conflict zou dan meer internationale politieke aandacht krijgen en dat wilde de Colombiaanse regering voorkomen. Het Colombiaanse binnenlandse conflict zou bijvoorbeeld in Nederland ook nooit zoveel aandacht gekregen hebben zonder Tanja Nijmeijer. Internationale aandacht zou namelijk kunnen betekenen dat er internationale politieke druk op het conflict en de sociale situatie in Colombia zou komen en dat zou kunnen leiden tot bijv. VN-resoluties en boycotts. Daarom werden de dagboeken van Nijmeijer ingezet om (met hulp van Zumpolle en de Nederlandse media) de FARC in een kwaad daglicht te zetten voor de internationale media.
Maar in Nederland is het publiceren van andermans geschriften zonder toestemming een schending van het auteursrecht en het citeren uit onrechtmatig gepubliceerde dagboeken is een schending van het citaatrecht. Er moet wel een heel erg groot nationaal belang zijn wil een civiele rechter in Nederland dat laten prevaleren boven de publicatie van privacy-gevoelige citaten uit iemands persoonlijke dagboeken. Dat nationaal belang was er in Nederland zeker niet. Er waren geen grote aantallen jonge Nederlandse mensen die toe traden tot de Colombiaanse FARC. Tanja Nijmeijer en een andere onbekende Nederlander zijn de enigste twee Nederlanders geweest in het 50-jarig bestaan van de gewapende FARC, voor zover valt na te gaan. Ook in Colombia biedt het auteursrecht en citaatrecht bescherming, maar werd het desondanks geschonden door de Colombiaanse media inzake de dagboeken van Tanja Nijmeijer. Het citaatrecht geldt daar echter minder voor bekende personen; Tanja Nijmeijer was toen nog een onbekend persoon. Er is nooit een civiele zaak in Colombia aangespannen wegens het schenden van het auteurs- en citaatrecht van de dagboeken. Het is twijfelachtig of een Colombiaanse rechter een schadevergoeding had toegewezen in een dergelijke zaak. Er was namelijk wél enig belang bij het publiceren van delen uit die dagboeken. Het moest adolescenten en jong volwassenen ervan weerhouden zich aan te sluiten bij de FARC en hen vooral duidelijk maken dat het leven in FARC kampen niet alleen lichamelijk en geestelijk zwaar is maar ook moreel verwerpelijk (terwijl bij de FARC op deserteren vaak de kogel staat). Er werd in die tijd flink gerecruteerd door de FARC onder studenten in de Colombiaanse grote steden. Naast kinderen met een leeftijd van 10-13 jaar, zijn jong volwassenen altijd een ideale doelgroep om te recruteren voor elk leger en welke 'rechtvaardige' gewapende strijd dan ook. Die doelgroepen bieden mentaal heel weinig weerstand tegen hun commandanten. Dat blijkt keer op keer overal. Terwijl tot 2002 een leeftijd van 15 jaar volgens de Geneefse conventie een toegestane leeftijd was om te recruteren voor de strijd (na 2002 geldt 18 jaar), werden door de FARC, ELN, het Colombiaanse leger én de paramilitaire legers ook kinderen onder de leeftijd van 15 jaar ingezet en dit is bijv. te lezen in het boek Militarized Youth, The Children of the FARC van Johanna Higgs. Jong volwassenen zijn bovendien al vaak fysiek volwassen maar nog niet gebonden aan een levenspartner of gezin. Ook jonge studenten kun je nog veel wijs maken, omdat ze vaak nog niet goed een kritisch standpunt kunnen innemen ten opzichte van nieuwe informatie buiten hun eigen vakgebied. De echte levenservaring, politieke inzichten, kennis van de geschiedenis, ontbreekt heel vaak. Daar komt bij dat ze net de wereld een klein beetje beginnen te begrijpen, maar toch vaak al direct een grote drive hebben om die wereld te verbeteren (lang niet altijd op doordachte manieren). Dat is vaak niet alleen een ideale voedingsbodem voor leden-wervers van politieke partijen en politiek activisme, maar ook voor recruteurs van verzets- of guerrilla-organisaties. Als, zoals in het geval van de FARC de jonge recruten terecht komen in een geïsoleerde omgeving zoals de Colombiaanse jungle die afgesloten van de buitenwereld is, dan zijn dat ook nog eens ideale omstandigheden om de jonge rekruten een bepaald ideologisch gedachtegoed bij te brengen. De commando-structuur zorgt bovendien voor een welkome groepsdruk en groepspolarisatie. Groepspolerisatie is een bekend psychologisch proces binnen besloten groepen, waarin de leden onderling gaan wedijveren, wie het beste de groeps-ideologie volgt en elkaar op die manier 'scherp' houden.
[...Er werd in Nederland gevreesd dat na het bekend worden van de dagboeken van Tanja Nijmeijer, zij binnen de FARC zwaar gestraft zou worden en hoogst waarschijnlijk geëxecuteerd. Die vrees was gegrond. Bepaalde passages in de dagboeken stelden de FARC en het leven binnen de FARC in een kwaad daglicht. Mono Jojoy (echte naam Víctor Julio Suárez Rojas ) de commandant van het Oostelijk bloque van de FARC, waar destijds ook het front van Nijmeijer's kamp-commandant Lozada onder viel, stond bekend als meedogenloos. Zeker in de beginjaren van Mono Jojoy's commandantschap, hanteerde hij een ijzeren discipline voor zijn ondergeschikten. Hij heeft bijv. een jonge guerrilero laten executeren omdat hij niet in een latrine gepoept had. Voorts was hij een onverbeterlijke rokkenjager en seksist. Hij staat ook bekend als kinderrover. Hij heeft heeft hele schoolklassen met jeugdige kinderen laten ontvoeren en ingelijfd in de FARC. Hij introduceerde ook de ontvoeringen en gevangenschap van politici, gezagsdragers, buitenlanders en vermogenden, zelfs i.s.m. corrupte politie-functionarissen ('Los Calvos'). Het in 2010 verschenen boek van El Tiemp journaliste Jineth Bedoya "Vida y muerte del Mono Jojoy" ("Leven en Dood van Mono Jojoy") geeft een inkijkje. De Spaanse Wikipedia-pagina geeft ook een ruim overzicht van Mono Jojoy's activiteiten. Maar het aantal zelfmoorden onder de manschappen begon op gegeven moment erg op te lopen en bereikte zelfs het aantal van 70. Hij is toen in 2004 op de vingers getikt door het FARC Secretariaat en is daarna milder naar zijn manschappen geworden, maar niet voor de vijand. Nijmeijer's commandant Lozada heeft zich waarschijnlijk ingespannen om een krijgsraadproces en executie van Nijmeijer te voorkomen. Wat mogelijk mee speelde is dat zij toentertijd een vaste relatie had met Mono's neef Julián. Maar of dat uiteindelijk in haar voordeel of nadeel heeft gewerkt blijft onduidelijk omdat zij tegelijkertijd een geheime affaire had met Mono's zoon Chepe. Toen die affaire bekend werd bij Julián was er ruzie in de familie van Mono en heeft zij zo de verdenking op zich geladen een infiltrant te zijn. Op infiltratie staat de doodstraf en Mono Jojoy stond bekend om zijn paranoia voor mogelijke infiltranten. Tientallen onschuldige burgers en guerilleros zijn i.o.v. Mono Jojoy omgebracht op alleen verdenking van infiltratie. Onder president Uribe (2002-2010) werd het programma 'Acción Familia' opgestart. Dat programma beoogde arme boerengezinnen een financiële uitkering te geven als zij de coca-teelt opgaven. Mono Jojoy zag dat als collaboratie met de vijand en er zijn i.o.v Mono Jojoy tientallen boeren geëxecuteerd die van de uitkering gebruik maakten.
Nijmeijer kwam uiteindelijk na het debacle met de dagboeken terecht in de stafeenheid van Mono Jojoy (EMBO) als een soort persoonlijke assistente. Het boek van Jineth Bedoya bevat ook een hoofdstuk over Nijmeijer en daarin schrijft ze dat de secretariaatleden Iván Marquez en Raúl Reyes (belast met internationale aangelegenheden) vooral aangedrongen hebben om Nijmeijer te beschermen om verdere PR schade te voorkomen. Mono Jojoy wilde eigenlijk een zwaardere straf voor Nijmeijer. De FARC leiding moet gedacht hebben dat als ze overlijdt door een straf of gewoon geëxecuteerd zou worden, dit voor de buitenwereld de door haar naar buiten gebrachte 'vuile was' zou bevestigen. Wel moest voorkomen worden dat ze zou deserteren, want dan zou ze nog meer vuile was naar buiten kunnen brengen. Dat kon het beste door ze in de EMBO te detacheren. De EMBO ligt centraal tussen een aantal frentes, die vooral ook tot taak hebben de EMBO te beschermen door veiligheidszones te handhaven. Zou Nijmeijer willen deserteren dan moet ze langs die frentes en wordt ze opgemerkt. Het netto resultaat van die gevonden dagboeken is dat Nijmeijer binnen de FARC extra beschermd werd, maar ook extra 'bewaakt'. Na het debacle heeft zij zich publiekelijk ook altijd erg positief over Mono Jojoy uitgelaten, terwijl in de Colombiaanse publieke opinie Mono Jojoy vooral bekend staat als de meest meedogenloze en gewetenloze figuur in de FARC. Nijmeijer heeft hier duidelijk véél geluk gehad! Mono Jojoy overleed in 2010 bij een massaal bombardement op zijn kamp en werd als commandant van het Oostelijk bloque opgevolg door Pastor Alape (Echte naam José Lisandro Lascarro). Nijmeijer overleefde dat bombardement ternauwernood...]
Naar eigen zeggen heeft Nijmeijer een relatief lichte straf ondergaan, die o.a. bestond uit corvee en het graven van latrine sleuven. Maar bij overtredingen en misdaden en zeker als die zulke zulke ernstige gevolgen hebben, is het gebruikelijk dat de persoon in kwestie in ieder geval openbare zelfkritiek uit. Ook de Statuten en Reglementen van de FARC-EP (archive) vermelden de autocrítica als eerste algemene maatregel. Het is een gebruikelijke en beproefde methode in de Marxistisch/Leninistische wereld om mensen weer in het gareel te krijgen, te heropvoeden of zelfs om de kogel te laten vragen. Verwacht wordt dan dat de persoon ook aangeeft hoe dergelijke fouten te voorkomen en hoe de begane eventueel te herstellen. De consequentie voor Nijmeijer was dat ze (besefte dat ze) zich zou moeten inspannen voor pro-FARC PR-activiteiten, hoewel propaganda hier een beter woord is. Zij had door haar dagboeken immers de vuile was van de FARC buiten gehangen en moest die negatieve PR nu zelf maar herstellen. Ze was bovendien de enigste die die 'vuile was' weer enigszins geloofwaardig 'schoon' kon maken. Die PR-werkzaamheden bestonden vooral uit het geven van een uitgebreid video-interview met Jorge Botero, de Colombiaanse pro-FARC journalist, die speciaal daarvoor naar het FARC kamp afreisde. Beelden van dat interview waarin ze in een perfect gestreken gevechtspak en met iets te kleine vechtpet, maar met constant een M16 tegen de schouder het FARC propaganda-verhaal deed, zijn ook op de Nederlandse TV vertoond door de IKON op 10 november 2010 ("Tanja en haar Verhaal"). In die propaganda video vertelt ze o.a. vrij open dat haar werk als militie-lid in Bogotá bestond uit het plaatsen van (brand-)bommen in o.a. bussen van busmaatschappijen in Bogotá. Het plaatsen van explosieve bommen bij andere bedrijven gebeurde veelal s'nachts door haar om slachtoffers te voorkomen, vertelde ze. In de video kwam uiteraard ook een debunk van de gepubliceerde negatieve uitspraken over de FARC uit haar gevonden dagboeken aan bod. Ze moest hoogst waarschijnlijk a.g.v. haar 'zelfkritiek-sessie' ook meewerken aan het boek van Jorge Botero over haar leven bij de FARC, 'La Vida No Es Facil, Papi: Tanja Nijmeijer, La Holandesa de Las Farc', dat in Januari 2011 verschenen is bij uitgever Ediciones B Colombia Grupo Zeta en gebaseerd is op de door Botero afgenomen interviews, maar aangevuld met de denkbeelden en rijke fantasie van de auteur zelf. Het toetreden van haar tot de FARC vredesdelegatie in Havana, Cuba in november 2012 moet volgens ons in dit licht bezien worden. Internationale Public Relations werd een belangrijke taak van haar als delegatielid, hoewel zeker in de beginjaren van het 4-jarige onderhandelingstraject in Havana de nadruk gewoonte getrouw voornamelijk lag op propaganda bestemd voor de eigen achterban. Ze onderhield een engelstalige website www.farc-epeace.org, en een Youtube-kanaal; ze gaf regelmatig interviews aan de buitenlandse pers waaronder ook de Nederlandse; ze zette zich in voor het zingen van speciale liederen en video-clips; ze presenteerde het FARC-nieuws op het eigen YT-kanaal; ze sprak regelmatig 'saludo'-videos uit naar buitenlandse communistische groeperingen. Het propagandistische boek van Jorge Botero over haar leven bij de FARC werd in 2014 tijdens de onderhandelingen onder de titel 'Las siete vidas de Tanja Nijmeijer: la holandesa de las FARC' opnieuw uitgegeven bij uitgever OceanSur, als PR-stunt. Die heruitgave heeft ze zelf ook nog in een video gepromoot. Na het sluiten van het definitieve vredesakkoord in oktober 2016 heeft zij nagenoeg geen interviews meer gegeven aan de main stream media, hoewel er ongetwijfeld veel verzoeken voor zijn gedaan. In Januari 2020 heeft zij uiteindelijk ook haar lidmaatschap van de politieke partij FARC opgezegd en ook toen heeft ze daar geen interviews over gegeven.
Ons verbaast het dat er nooit een civiele zaak aangespannen is tegen alle media die die dagboek-citaten in Nederland hebben gepubliceerd. In Nederland zijn in boeken, kranten en tijdschriften, maar ook in TV-reportages namelijk soms ook nieuwe delen geciteerd, die niet eerder in Colombia gepubliceerd waren. De verjaringstermijn op het schenden van het auteursrecht bedraagt 20 jaar. Er hadden flinke schade-vergoedingen kunnen worden toegekend, zie bijvoorbeeld de civiele zaak uit 2015 (archived versie) over onrechtmatig gepubliceerde citaten uit de dagboeken van de moeder van de vermoorde Marianne Vaatstra.
Het blijkt dat je de publieke opinie stevig kunt beïnvloeden door heel selectief geselecteerde informatie over een persoon of organisatie te publiceren en andere informatie doelbewust weg te laten. In een land als Colombia waar informatie over het interne gewapende conflict streng door het leger gecontroleerd werd en wordt, is dat natuurlijk heel makkelijk. Maar als in een vrij land als Nederland de media dat klakkeloos overnemen van de Colombiaanse media zonder enige duiding is dat zorgwekkend. Het argument dat vaak wordt gebruikt door de media is 'dat het toch al op straat ligt'. Maar dat is helaas juridisch vaak geen valide argument, ook in Nederland.
Lees verder op deze site over:
Fake News over Tanja Nijmeijer
Heeft Tanja Nijmeijer een Kind Vermoord?
Dodelijke Bomaanslag Sportkleding Magazijn door Tanja Nijmeijer
Tanja Nijmeijer Zegt Lidmaatschap van de Politieke FARC Partij Op
Tanja Nijmeijer en een Rechtzaak in Nederland voor Misdaden met Terroristisch Oogmerk
Red Notice Interpol en Uitleveringsverzoek Tanja Nijmeijer Verenigde Staten
Geruchten en Misvattingen in de Media over Tanja Nijmeijer - de Feiten
De 'Terroriste' Tanja Nijmeijer
Published 01-feb-2020Updated 09-may-2023